گیر کردن سوزن یعنی چه؟

احتمالا برایتان پیش آمده که به هنگام گفتگو با کسی، اگر طرف مقابل، واژه یا عبارتی را بدون وقفه تکرار می‌کرد، بی‌آنکه ریشه‌ی جمله‌ی زیر را بدانید و بر معنای آن واقف بوده باشید؛ به او می‌گفتید: (چقدر تکرار می‌کنی، مگر سوزنت گیر کرده)؟
حال «گیر کردن سوزن» یعنی چه و چه ارتباطی به تکرار یک مطلب دارد، جای بحث فراوان دارد که هم اکنون از نظرتان می‌گذرانیم:
در گذشته قبل از اینکه نوار کاست به بازار تجاری عرضه شود، دستگاه گرامافون وظیفه‌ی سرگرم کردن مردم را به‌عهده داشت.
سیستم کار گرامافون که مردم در دهه‌ی چهل و نیمه‌ی دهه‌ی پنجاه، به منظور خلاصه کردن نام آن، آنرا «گرام» خطاب می‌کردند؛ بدین‌گونه بود:
قبل از پرداختن به شاخصهای گرامافون باید اذعان کنم که این دستگاه، یعنی: گرامافون استوانه‌ای در سال ۱۸۹۹ میلادی به وسیله‌ی (توماس ادیسون) اختراع شد.
همانطور که آگاهی دارید؛ صدا به هنگام خروج از حنجره‌ی آدمی یا دستگاههای موسیقی، ارتعاش‌هایی را در هوا بوجود می‌آورد. حال اگر این ارتعاشات بر روی چیزی حک شود، بدان معناست که صدا ضبط شده است.
سازندگان دستگاه گرامافون، ارتعاشات تولید شده را با ایجاد شیارهای دایره وار به روی یک صفحه ی پلاستیکی نیمه خشک اما شکننده به وسیله ی یک سوزن سخت، ضبط می‌کردند.
صفحه‌ی پلاستیکی خشک گردان که به روی یک پلاستیک نرم انعطاف‌پذیر دایره‌ای شکل قرار می‌گرفت، به زیر یک سوزن نرمتر از سوزن ضبط کننده که به یک قطعه ی پلاستیکی متصل بود، به دور خود می‌چرخید. سوزن از داخل شیارهای صفحه‌ی گردان عبور می‌کرد و «امواج صوتی» که به «جریان‌های الکتریسته» تبدیل و در صفحه‌ی مربوطه ضبط شده بود، بوسیله‌ی سوزن گرامافون به رادیو انتقال می یافت و با کیفیتی نسبتا مناسب «مونو» در فضا پخش می‌شد.
همانطور که اشارت رفت، این شیارها به صورت دایره‌ای شکل ایجاد می‌شد. حال اگر صفحه‌ی پلاستیکی به وسیله‌ی شئی نوک تیزی از سر به سمت مرکز یا بالعکس خراش میافت؛ سوزن گرامافون غالبا تنها در یک شیار قرار می‌گرفت «گیر می‌کرد» و آن بخش از ترانه، (تکرار یک کلمه یا یک عبارت) دوباره بلکه هزار باره تکرار میشد و اگر سوزن را در شیار دیگری قرار نمی‌دادیم، آن بخش از ترانه از تکرار باز نمی‌ایستاد.
برای همین است که اگر کسی مطلبی را چند باره تکرار کند، به او می‌گویند:
(مگر سوزنت گیر کرده)؟
فضل الله نکولعل آزاد
۱۳٥۹ هجری شمسی. تهران
 www.lalazad.blogfa.com
www.fazlollahnekoolalazad.blogfa.com
Www.f-lalazad.blogfa.com
Www.faznekooazad.blogfa.com
http://nazarhayeadabi.blogfa.com/
★
&
&&&*

نوشته شده توسط فضل الله نکولعل آزاد در دوشنبه ۳ تیر ۱۳۹۸ |